تغذیه عامل بسیار مهمی است که در تمام ابعاد سلامت نقش دارد. بینایی نیز مانند سایر بخش‌ها به میزان قابل‌توجهی از تغذیه تاثیر می‌گیرد. امگا۳، ویتامین‌ها، رنگدانه‌ها و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها موادی مغذی هستند که برای عملکرد مناسب و سلامت سلول‌های بینایی ضروری‌اند. حال باید دید مواد‌مغذی چه نقشی در تقویت بینایی دارند و در کدام خوراکی‌ها یافت می‌شوند؟

آنتی اکسیدانها، احتمال ابتلا به کاتاراکت و دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهند. ممکن است آنتی اکسیدانها اثرات مفید دیگری نیز داشته باشند، به عنوان مثال ویتامین A چشم ها را در برابر نابینایی محافظت می کند و احتمالاً ویتامین C نقشی در پیشگیری تا کاهش گلوکوم داشته باشد. اسیدهای چرب ضروری نیز از راههای گوناگون مانند کاهش علایم خشکی چشم و محافظت در مقابل آسیب ماکولا وارد عمل می شود.

ترکیباتی که بر روی بینایی موثر می باشند عبارتند از:

ویتامین A یا بتا کاروتن

میزان توصیه شده ویتامین A برای مصرف روزانه آن ٣٠٠٠ واحد بین المللی برای مردان ؛ ٢٣٣٣ واحد بین المللی برای زنان ( ٢۵۶٧ واحد بین المللی طی حاملگی و ۴٣٣٣ واحد بین المللی طی شیر دهی )

منابع غذایی سرشار از ویتامین A هویج ، بروکلی، گیاهان برگ سبز، اسفناج، فلفل سبز، کلم ،کدو، فلفل دلمه ای قرمز، جگر، سیب زمینی شیرین، روغن کبد ماهی، کره، پرتقال، انبه و طالبی می باشند. ویتامین A آنتی اکسیدانی است که با خنثی کردن رادیکالهای آزاد مانع اثر مخرب آنها بر سلولهای بدن می شود. این ویتامین محلول در چربی می باشد و به عملکرد درست مغز، سلامتی چشم وپوست کمک می کند. ویتامین A برای دید در شب، در معرض حرارت قرار گرفتن، نور چشمک زن مهتابی و مانیتور تلویزیون و کامپیوتر مصرف می شود.

آنتی اکسیدان موجود در ویتامین A خطر ابتلا به بعضی از بیماریهای چشم مانند کاتاراکت، شب کوری و دژنراسیون ماکولا را کاهش میدهد. کمبود ویتامین A میتواند باعث خشکی چشم، زخمهای قرنیه و تورم پلک ها شود. در ساختمان آناتومی قرنیه و شبکیه ویتامین A وجود دارد.

نیکوتین موجود در سیگار و همچنین الکل باعث از بین رفتن ویتامین A می شود. بنابراین افراد سیگاری و الکلی باید ویتامین A بیشتری دریافت کنند.

مصرف ویتامین A در مقادیر بالا میتواند مسمومیت ایجاد کند که علائم آن عبارتند ار: سردرد، سرگیجه، تاری دید، درد مفاصل، خشکی لبها و پوست و ریزش زیاد مو.

روی

منابع سرشار از روی گوشت، جگر، غلات سبوس دار، محصولات سویا، لوبیای خشک، تخم مرغ، پنیر، حبوبات و سبزیجات سبز تیره و زرد تیره است. روی به جذب ویتامین A کمک می کند و مطالعات نشان می دهد که روی چشم را در برابر دژنراسیون ماکولا و شب کوری محافظت می کند.

ویتامینهای گروه ب

ویتامین های این گروه در ساختمان آناتومی لکه زرد شبکیه و ملتحمه وجود دارند.

ویتامین B۱ یا تیامین

مواد غذایی دارای تیامین مخمر آبجو،غلات غنی شده و غلات سبوس دار می باشند. این ویتامین علاوه بر افزایش عملکرد مغز می تواند نقش محافظت کننده برروی ماهیچه های چشم داشته باشد.

ویتامین۲ B یا ریبو فلاوین

  مواد غذایی دارای این ویتامین : بروکلی،  اسفناج، قارچ، گیاهان برگ سبز، جوانه گندم، غلات و آسپاراگوس می باشند.

این ویتامین حساسیت چشم نسبت به نور را تنظیم می کند و همچنین در انتشار مواد مغذی به عدسی موثر است.کمبود این ویتامین باعث حساسیت بیش از حد به نور و خستگی و سوزش چشم می شود و ودر هنگام مهتاب چشمها به درستی نمی بیند. در بیماری کاتاراکت (آب مروارید ) کمبود ویتامین ۲ B مشاهده می شود. از نشانه های کمبود ویتامین۲ B  واسکولاریزاسیون قرنیه است.

ویتامین۱۲ B یا سیانوکوبالامین

  ویتامینهای گروه ب علاوه بر مواد غذایی ذکر شده در گوشت، تخم مرغ و مغزجات نیز یافت می شود . کمبود ویتامین B۱۲ در بیماران مبتلا به آب مروارید و آب سیاه (گلوکوم) دیده می شود.

ویتامین C

منابع غذایی سرشار از ویتامین c  فلفل دلمه ای قرمز و سبز، گوجه، کلم، کلم بروکلی، توت فرنگی، هندوانه، پرتقال، طالبی، گریپ فروت، انبه وتمشک می باشند. میزان نیاز به این ویتامین ۶۰  میلی گرم در روز است.

وجود ویتامین c برای گردش خون در چشم لازم است. همچنین در ساختمان عدسی مقدار زیادی ویتامین c وجود دارد و این ویتامین در عملکرد عدسی موثر است.

همچنین مقدار کافی این ویتامین خطر ابتلا به کاتاراکت را کم می کند و با کاهش فشار چشم مانع گلوکوم می شود. برای موثر واقع شدن ویتامین c وجود اسید اسکوربیک و بیو فلاونوئیدها لازم است. استعمال دخانیات و الکل ویتامین c را از بین می برد و افراد سیگاری و الکلی و مبتلایان دیابت باید مقادیر بیشتری ویتامین c مصرف کنند. گرما و نور نیز سبب کاهش ویتامین c موجود در مواد غذایی می شود.

ویتامین  D

منابع غذایی مثل سالمون ، ماهی خالمخالی ، شیر و اب پرتقال سرشار از ویتامین D است.  RDA اعلام نشده، ولی انجمن طب کودکان امریکا میزان ۴٠٠ واحد بین المللی برای شیر خواران ، کودکان و بالغین را توصیه میکند ، وبسیاری متخصصین برای بالغین دوز هایی بالاتر را توصیه کرده اند.

بهترین منبع ویتامین D قرار گرفتن در مقابل نور آفتاب است . نور ماورابنفش خورشید تولید ویتامین D را در پوست انسان تحریک میکند ، و تنها چند دقیقه قرار گرفتن در مقابل نور مستقیم و بدون واسطه افتاب تولید مقادیر کافی از ویتامین D را تضمین می کند.

ویتامینE 

بهترین منبع ویتامین E آجیل ها مانند بادام، بادام زمینی، فندق و تخمه آفتابگردان میباشد. از بین میوه ها انبه دارای ویتامین E است  .ویتامین E در پیشگیری از کاتاراکت و دژنراسیون ماکولا نقش دارد. مقدار ویتامین E مورد نیاز افراد بالاتر از ۱۱سال۱۰ میلی گرم و در در زنان بالاتر از ۱۱سال ۸ میلی گرم است.

دریافت کافی ویتامین A ، ویتامینc، ویتامین E خطر آب مروارید و دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهد.

کلسیم

کلسیم در ساختمان اسکلرا (صلبیه) وجود دارد. زمانی که مقدار کلسیم در چشم به اندازه کافی باشد مردمک به شکل طبیعی در می آید. سطح بالای کلسیم مایع درون چشم را کم آب  می کند و مردمک کوچکتر می شود و باعث تشدید گلوکوم و تخریب شبکیه می شود.  مقدار کلسیم در چشم در افرادی که دچار نزدیک بینی هستند کم می باشد.

اسیدهای چرب ضروری

بهترین منبع امگا ۳ ، ماهی است و مصرف ۲بار در هفته آن توصیه می شود. اسیدهای چرب ضروری ممکن است مانع تخریب لکه زرد شبکیه  و خشکی چشم شوند. روغن دانه کتان نیز برای درمان خشکی چشم مفید است.اسیدهای چرب ضروری بخصوص امگا ۳ و ۶ در تکامل بینایی نوزادان نقش دارد و کمبود طولانی مدت این مواد سبب کاهش دید، تخریب شبکیه و ماکولا می شود.

کروم

در عملکرد ماهیچه های جسم مژگانی نقش دارد.

سلنیوم

کمبود سلنیوم می تواند باعث دژنراسیون ماکولا شود.

لوتئین و زی گزانتین

سبزیجات برگ سبز بویژه اسفناج، کلم، ذرت و میوجات نارنجی رنگ دارای لوتئین و زی گزانتین می باشند. این دو ماده همراه با یکدیگر در سبزیجات و میوجات یافت می شود و در کاهش ریسک ابتلا به کاتارکت موثر می باشد.

نتیجه گیری

 در کل می توان گفت بهتر است که رژیم غذایی شما شامل مقدار فراوانی سبزیجات در روز ، دو وعده ماهی در هفته و میوه های زرد یا قرمز رنگ باشد.