زونا (واریسلا- زوستر)

 این عفونت ناشی از” ویروس واریسلا- زوستر” یعنی همان ویروس عامل آبله مرغان است. پس از شیوع اولیه آبله مرغان( که اغلب در کودکی رخ می دهد )، ویروس بصورت غیرفعال درسلولهای عصبی سیستم عصبی مرکزی نهفته باقی می ماند. اما در بعضی افراد، ویروس واریسلا – زوستر مجددا در زمان دیگری از حیات فرد فعال می شود. زمانیکه ویروس فعال می شود، از طریق رشته های اعصاب به پایین طی طریق می کند و بعضی از قسمت های بدن را آلوده می کند و باعث ایجاد ضایعات تاولی ( زونا ) ، تب، ورم دردناک رشته های عصبی آلوده و احساس ناخوشی و بیحالی عمومی می شود.

 ویروس واریسلا – زوستر ممکن است به ناحیه سر و گردن مهاجرت کرده و چشم، قسمت هایی از بینی، گونه و پیشانی را درگیر کند که آن را اصطلاحا” زونای چشمی” می گویند. شایع ترین نوع گرفتاری زونا نیز زونای چشمی است. در این شرایط حدودا در ۴۰% موارد، ویروس قرنیه را نیز آلوده می کند. در این مورد اغلب پزشک برای کاهش خطر آلودگی سلولهای نسوج عمقی که می تواند منجر به التهاب و اسکار ( ایجاد بافت جوشگاه) قرنیه شود، داروی ضد ویروس خوراکی ( مثل قرص آسیکلوویر) تجویز می کند. این بیماری همچنین می تواند باعث کاهش حس قرنیه شود؛ بدین معنی که اجسام خارجی مثلا اگر مژه ای در چشم بیفتد، احساس نخواهند شد. در بسیاری از موارد این کاهش حس دائمی است.

اگرچه زونا می تواند در هرفردی که با ویروس “واریسلا – زوستر” تماس داشته باشد، ایجاد شود اما بر اساس تحقیقات دو فاکتور خطر عمومی برای بروز این بیماری اثبات شده است: ۱- سن بالا و ۲- ضعف سیستم ایمنی. مطالعات نشان داده که درافراد بالای ۸۰ سال نسبت به افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله ۵ برابر شانس گرفتاری بیشتر است. برخلاف تبخال ساده نوع یک، ویروس واریسلا – زوستر در افراد با سیستم ایمنی نرمال معمولا بیش از یک بار بروز نمی کند.

ذکر این نکته ضروری است که مشکلات قرنیه ای ممکن است ماهها بعد از بروز زونا ایجاد شود. به این دلیل، لازم است افرادیکه زونای ناحیه صورت ( زونای چشمی) داشته اند، بر طبق برنامه زمان بندی منظم پی گیری و معاینه چشم پزشکی شوند.