درمان آب مروارید یا کاتاراکت

در این مطلب مروری کلی بر درمانهای آب مروارید یا کاتاراکت می کنیم. روش های درمان آب مروارید به دو دسته درمان غیر جراحی و جراحی تقیسم بندی می شوند.

درمان غیرجراحی آب مروارید

در مراحل اولیه بعضی از انواع آب مروارید، وضعیت بینایی با استفاده از عینک ممکن است به طور موقت بهتر شود. دارو، قطره ، ورزش یا عینک مانع بروز یا بهبود آب مروارید نمی شوند. تاکنون هیچ دارویی برای جلوگیری یا بهبود آب مروارید کشف نشده است. گرچه این موضع یکی از مسائل فعال تحت تحقیق در علم چشم پزشکی است. خوردن غذای سالم، استفاده از عینک آفتابی استاندارد، محافظت از چشم ها در برابر ضربه های احتمالی و کنترل قند خون در بیماران دیابتی می تواند در تاخیرشروع بیماری آب مروارید و کنترل سرعت پیشرفت آن موثرمی باشد.

هنوز جراحی تنها راه درمان است که شامل خارج کردن عدسی کدر شده و جایگزینی آن با عدسی مصنوعی (لنز داخل چشمی) است. بسیاری از مردم تصور می کنند که کاهش بینائی جزء لاینفک پیری است.  در حالی که عمل آب مروارید بسیار آسان، کم خطر و بی درد است. عمل جراحی آب مروارید عملی بسیار موفق است و سالانه حدود یک و نیم ملیون نفر در امریکا و چند صد هزار نفر در ایران تحت این عمل جراحی قرار می گیرند.

درمان جراحی عمل آب مروارید

کی آب مروارید را عمل کنیم؟

زمان انجام عمل با توجه به نیاز و شرایط هر فرد متفاوت است. در افراد مسن که نیاز چندانی به دید کامل ندارند ممکن است دیرتر نیاز به انجام عمل جراحی باشد. به هر حال شما با کمک چشم پزشک در این زمینه تصمیم خواهید گرفت. آب مروارید زمانی نیاز به جراحی دارد که اختلال بینایی، انجام فعالیت های شغلی یا روزمره مانند رانندگی، مطالعه و تماشای تلویزیون را مختل کند. با تکنیک های جدید عمل جراحی آب مروارید، نیازی به رسیدن آب مروارید نیست.

برخلاف تصور عمومی که تصور می شود آب مروارید برای عمل باید رسیده باشد، با استفاده از تکنیک های مدرن جراحی، می توان عمل آب مروارید را در مرحله نسبتاً اولیه انجام داد. برای انجام عمل سطح خاصی از افت بینایی وجود ندارد، اما معمولاً در صورت کاهش کیفیت بینایی به گونه ای که بر سبک زندگی شما تأثیر بگذارد، عمل جراحی آب مروارید توصیه می شود. افرادی که افت بینایی دارند، برای تعویض گواهینامه ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند.

هر چقدر فرد در انجام عمل جراحی کاتاراکت (آب مروارید) تأخیر کند باعث می شود که تدریجاً بعلت کاهش قدرت بینایی در انجام فعالیت های روزانه خود ناتوان تر شود و ممکن است به علت عدم دید مناسب منجر به حوادث جبران ناپذیر شود.  حتی عدم درمان آب مروارید ممکن است منجر به بالا رفتن فشار داخل چشم یا آب سیاه (گلوکوم) شود. به هر حال بهترین کسی که می تواند زمان مناسب برای عمل شما را تشخیص دهد چشم پزشک می باشد.

روش های مختلف عمل جراحی آب مروارید

فیلم روش های جراحی آب مروارید  Cataract Surgery Video

عمل جراحی آب مروارید به طور کلی به دو شکل انجام می شود:

۱ – عمل آب مروارید به روش داخل کپسولی یا اینترا کپسولار کاتاراکت اکسترکشن

۲- عمل آب مروارید به روش خارج کپسولی یا اکسترا کپسولار کاتاراکت اکسترکشن

 روش داخل کپسولی

درعمل آب مروارید به روش داخل کپسولی؛ عدسی به همراه کپسول احاطه کننده آن از چشم خارج می شود و در نتیجه جائی برای کارگذاری لنز داخل چشمی باقی نمی ماند. این روش در حال حاضر تقریبا کنار گذاشته شده و فقط در موارد خاصی؛ مثلا زمانی که لنز دچار نیمه در رفتگی است و امکان حفظ کپسول عدسی وجود ندارد، بکار می رود.

روش خارج کپسولی

در عمل آب مروارید به روش خارج کپسولی؛ پس از باز کردن قسمت قدامی کپسول عدسی، محتویات آن خارج شده و در نتیجه از محفظه کپسول عدسی میتوان به عنوان محل کارگذاری لنز داخل چشمی استفاده کرد. این روش خود به دو شکل : ۱ – با برش بزرگ و ۲- با برش کوچک ؛ انجام می شود.

روش خارج کپسولی با برش بزرگ

در عمل آب مروارید به روش خارج کپسولی با برش بزرگ؛ محل اتصال قرنیه به صلبیه ( لیمبوس) حدود ۹ تا ۱۱ میلی متر باز می شود و پس از باز کردن کپسول قدامی، هسته عدسی خارج می شود و پس از شستن مواد باقیمانده عدسی، لنز داخل چشمی کار گذاشته می شود و محل برش با ۶ تا ۹ عدد بخیه بسته می شود . حدود دو تا سه ماه بعد بخیه ها برداشته می شوند. پس حدود دو تا سه ماه طول می کشد تا بینائی به حد نسبتا طبیعی برسد. بنابراین عیب اصلی این روش را می توان در طولانی بودن دوره نقاهت آن دانست.

از آنجایی که با این روش معمولا مقداری آستیگماتیسم ایجاد می شود؛ ممکن است بینایی صد در صد نشده و برای اصلاح آن نیاز به عینک دور باشد . هم اکنون در اکثر شهر های ایران این روش با روش خارج کپسولی با برش کوچک (فیکو) جایگزین شده است.

روش خارج کپسولی با برش کوچک

در عمل آب مروارید به روش خارج کپسولی با برش کوچک؛ از برش حدود ۳ میلی متری برای خارج کردن محتویات عدسی استفاده می شود. به این معنی که هسته عدسی در داخل چشم خرد شده و سپس از طریق ساکشن از چشم خارج می شود.

این روش خود به دو نوع است. ۱- تکنیک فیکو امولسیفیکیشن: که اصطلاحا فیکو نامیده می شود و برای خرد کردن هسته عدسی از انرژی” ماوراء صوت (اولتراسوند)” کمک می گیریم. ۲-تکنیک فیکو لیزر: که فمتوکاتاراکت نامیده می شود و برای مراحل محتلف عمل آب مروارید و خرد کردن هسته عدسی از انرژی “لیزر فمتوسکند”  کمک می گیریم.

تکنیک فیکو امولسیفیکیشن

هم اکنون در تمام دنیا در بیش از ۹۷درصد موارد روش استاندارد “تکنیک فیکوامولسیفیکیشن” است که از انرژی ماوراء صوت برای خرد کردن هسته عدسی استفاده می شود ؛ زیرا این روش قدرت و کارایی بهتری دارد؛ بخصوص زمانی که آب مروارید پیشرفته بوده و در نتیجه هسته عدسی سفت باشد روش” فیکو لیزر” قابل انجام نیست.

در ایران نیز تقریبا در اکثریت موارد از روش” فیکوامولسیفیکیشن اولتراسوند” ( اصطلاحا به آن “فیکو” می گویند) استفاده می شود؛ ولی از آن جائی که در تصور عموم، لیزر دقت بالایی دارد، این روش بنام روش لیزری مطرح می شود. اخیرا در بعضی مراکز چشم پزشکی در ایران “دستگاه فمتو سکند لیزر” برای عمل آب مروارید نصب شده و در موارد خاصی برای عمل جراحی آب مروارید مورد استفاده قرار می گیرد.

 فیلم عمل کاتاراکت به روش فیکو Phaco emulsification Cataract Surgery  

فمتوکاتاراکت (عمل کاتاراکت با لیزر)

در مسیر پیشرفت علم و تکنولوژی در چشم پزشکی، یکی از جدید ترین روش های عمل جراحی آب مروارید، استفاده از لیزراست.  در این روش که فمتوکاتاراکت نامیده می شود، برای افزایش دقت و کیفیت عمل، با استفاده از لیزر فمتوسکند مراحل مختلف عمل جراحی قابل انجام است.

 فواید جراحی آب مروارید با لیزر چیست؟

با استفاده از تکنولوژی لیزر فمتوسکند کلیه مراحل حساس عمل آب مروارید با استفاده از برش های دقیق لیزر انجام می شود؛ در نتیجه احتمال بروز خطاهای انسانی کم می شود. با این روش علاوه بر افزایش دقت و امنیت عمل می توان همزمان با عمل آب مروارید، آستیگماتیسم بیمار را نیز با برش های لیزری اصلاح کرد.

تفاوت عمل جراحی آب مروارید معمولی با عمل لیزری آب مروارید چیست؟

در روش معمول عمل جراحی آب مروارید به روش فیکو (فیکوامولسیفیکیشن)، جراح برش های قرنیه را با کمک تیغی که در دست دارد ، انجام می دهد. پس از آن از طریق این برش ها ، جراح وسایل جراحی را وارد چشم کرده و مراحل بعدی عمل را ادامه می دهد. پس از باز کردن کپسول قدامی عدسی، با استفاده از انرژی ماوراء صورت دستگا فیکو، عدسی چشم که دچار آب مروارید شده به قطعات کوچکتری خرد شده و ازچشم خارج می وشود و سپس لنز داخل چشمی در محفظه کپسول عدسی کار گذاشته می شود تا جایگزین عدسی طبیعی چشم شود.

در عمل جراحی آب مروارید به روش فمتوکاتاراکت، مراحل عمل شامل برش های جراحی و خرد کردن هسته عدسی با کمک لیزر فمتوسکند انجام می شود؛ در نتیجه دقت عمل افزایش می یابد.

چرا عمل جراحی آب مروارید با لیزر را انتخاب کنیم؟

این روش بدون نیاز به تیغ جراحی و بخیه، دقت بسیار بالا و دروره بهبودی کوتاه دارد. این برای بیماران مزیت است. اگر شما نیاز به عمل آب مروارید داشته باشید، انتخاب عمل آب مروارید با لیزر باعث می شود تا هم نتیجه عمل عالی باشد و هم در اولین فرصا بعد از عمل به سر کار و زندگی خود برگردید.

مزیت های عمل آب مروارید با لیزر

• نیاز به تیغ جراحی ندارد.
• مجموع زمان استفاده از لیزر کمتر از یک دقیقه است.
• امنیت بالاتری دارد و با استفاده از برنامه خودکار کامپیوتری، کنترل می شود.
• باز کردن کپسول قدامی عدسی، خرد کردن هسته عدسی و برش های قرنیه، به صورت خود کار است.
• انرژی مورد نیاز عمل تا ۵۰% کاهش می یابد.
• نتایج بینایی بهتر و دوره بهبودی کوتاهتر دارد.

فیلم عمل کاتاراکت به روش فمتو کاتاراکت با لیزر فمتوسکند  Femto Cataract Surgery

البته ذکر این نکته ضروری است که گاها پس از گذشت مدتی از عمل آب مروارید ممکن است کپسول عدسی کدر شده و باعث تاری دید شود که ما بطور معمول از انرژی لیزر برای باز کردن کپسول ( و مسیر دید) استفاده می کنیم که به این کار ” لیزر کپسولوتومی” می گوئیم.

تقریبا بطور همزمان تحول مهم دیگری در طراحی و کیفیت لنزهای مصنوعی داخل چشمی بوقوع پیوست واستفاده از عدسی های مصنوعی تاشونده مرسوم شد. اخیرا لنز هائی طراحی شده اند (موسوم به لنز های با خاصیت تطابق و لنز های چند کانونی) که با مکانیسم های مختلفی دید نزدیک را نیز تا اندازه قابل توجهی بهبود می بخشند و در نتیجه فرد علاوه بر بینائی خوب دور ، بدون نیاز به عینک مطالعه، نزدیک را هم خوب می بیند.

بنابراین بارزترین حسن عمل جراحی آب مروارید با برش کوچک، کاهش میزان آستیگماتیسم ایجادشده در اثر عمل جراحی و دوره نقاهت و بازگشت بینایی بسیار کوتاه است.

آیا چشم ها همزمان تحت عمل جراحی آب مروارید قرار می گیرند؟

اگر هر دو چشم به آب مروارید مبتلا باشد پزشک آنها را در یک زمان جراحی نمی کند. هر چشم باید به طور جداگانه تحت عمل جراحی قرار گیرد. در صورتیکه وضعیت اورژانس نباشد بسته به نظر جراح بهتر است حدود چند روز تا چند هفته بین دو عمل فاصله باشد. گاهی از اوقات در بیماران مبتلا به بیماری قند جهت معاینه شبکیه و درمان ضایعات ناشی از بیماری انجام عمل آب مروارید ضروری است.

آیا عمل آب مروارید نیاز به بی هوشی عمومی دارد؟

از نظر بی هوشی نیز با پیشرفت تکنولوژی عمل، دیگر نیازی به بی هوشی عمومی وجود ندارد و با تزریق بی حسی و یا حتی ریختن قطره بی حسی عمل جراحی امکان پذیر است.

پیشرفته ترین روش عمل جراحی در دنیا عمل فیکو با استفاده از قطره بی حسی و بدون نیاز به تزریق آمپول بی حسی و یا بی هوشی عمومی است . این روش بخصوص در بیمارن با بیماریهای زمینه ای نطیر بیماری های قلبی عروقی، دیابت و فشار خون و سکته مغزی که بی هوشی برایشان ممکن است خطرناک باشد، مفید است. در این روش مدت زمان عمل حدود ده دقیقه است و نیازی به پانسمان چشم نیست و بیمار بلافاصله پس از عمل مرخص می شود و از روز بعد به کار و زندگی عادی برمی گردد.همه بیماران عمل شده توسط اینجانب با این روش عمل می شوند.

تکنیک انجام عمل جراحی آب مروارید توسط اینجانب

اینجانب پس از سالها تجربه در عمل جراحی چشم و شرکت در مجامع مختلف بین المللی فوق تخصصی چشم پزشکی؛ بهترین، کم خطر ترین، راحت ترین و پیشرفته ترین روش عمل جراحی آت مروارید (عمل جراحی فیکو با قطره بی حسی) را به طور روتین برای همه بیمارانم انجام میدهم.

• به آرامی وبا اطمینان خاطر روی تخت عمل دراز بکشید؛ زیرا عمل فوق العاده راحت و بدون درد است.
• چند بار قطره بی حسی (قطره تتراکائین) در چشم چکانده می شود.
• با محلول ضد عفونی (بتادین) چشم شما شستشو می شود و لباس یک بار مصرف استریلی روی صورت شما داده می شود و جلوی بینی شما اکسیژن گذاشته مشود تا کاملا راحت باشید.
• از طریق برش حدود ۳ میلیمتری، عدسی دچار آب مروارید با انرژی اولتراسوند با ظرافت خرد و تخلیه می شود.
• لنز تاشو مصنوعی از همان برش کوچک در چشم کار گذاشته می شود.
• چون برش خیلی کوچک است، نیاز به بخیه و پانسمان چشم نیست.
• بلافاصله مرخص شده و به منزل برمی گردید.

اکثر بیماران اینجانب پس از عمل بیان می کنند که عمل بسیار بسیار راحت تر از آنچه که تصور می کردم، بود!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

 فیلم نحوه عمل کاتاراکت فیکو به روش دکتر نادری  Dr Naderi Phaco emulsification Cataract Surgery