انواع فریم (قاب) عینک
جنس فریم (قاب) عینک
بر اساس مواد سازنده فریم ها به دو نوع کلی پلاستیکی و فلزی تقسیم می شوند . انواع دیگر، به نام فریم های ترکیبی از ترکیب فلز با پلاستیک ساخته می شوند. جنس فریم عینک باید دارای خواص زیر باشد :
- – در نقاطی که با پوست در تماس است؛ هیچ گونه تحریکی (درماتیت) ایجاد نکند.
- – سخت و محکم باشد تا شکل قاب ثابت بماند.
- – به خوبی صیقل (پولیش) شود.
- – در مقابل اسید پوست مقاوم باشد.
- – بادوام و سبک باشد.
- – رنگ آن ثابت باشد و در اثر استفاده، بیرنگ نشود.
فریم های پلاستیکی
این قاب ها تحت عنوان لاکی (shell) نیز شناخته می شوند ؛ زیرا در گذشته، قاب های غیرفلزی از لاک لاک پشت ساخته می شدند. نام دیگری که استفاده می شود؛ قاب زیلی (zyl frame) است زیرا در گذشته از زیلونیت (zylonit) در ساخت قاب استفاده می شد. مواد مختلفی در ساخت این نوع قاب ها به کار می روند که عبارتنداز:
۱) نیترات سلولز (zylonit)
این ماده با این که دارای سختی و صیقل خوری خوبی است؛ متاسفانه قابل اشتعال است و به عنوان مواد ساخت قاب عینک، ممنوع شده است . این ماده هم چنین بعد از مدتی زرد می شود و ترک بر می دارد.
۲) استات سلولز
بسیاری از قاب ها، از این ماده ساخته می شوند. استات سلولز به وسیله هیدرولیز تری استات سلولز، با خارج کردن بعضی از گروه هایاستیل، ساخته می شود. تهیه آن به صورت حل کردن پلیمر سلولز در اسید و برگرداندن آن به حالت جامد می باشد. سپس آن را پودر می کنند و با رنگ های لازم و مواد انعطاف دهنده، مخلوط، ذوب و تصفیه می کنند و به صورت ورقه هایی، پرس می کنند. برای شکل گیری، استات سلولز در قالب، پودر و پلاستیکساز (plasticizer) را در میان یک دهانه فشار می دهند . پس از شکل گیری می توان آن را به روش های متفاوت رنگ کرد . این ماده مانند نیترات سلولز، به خوبی صیقل دهی نمی شود ولی چون غیر قابل اشتعال است؛ در ساخت قاب های ایمنی به کار می رود.
۳ ) پروپیونات سلولز
شباهت زیادی به استات سلولز دارد و با فرآیند مشابهی تولید می شود؛ به این صورت که اسید پروپیونیک به جای تری استات سلولز قرار می گیرد . این ماده قابل ارتجاع، سبک و مقاوم در مقابل ضربه و اسید پوست است.
۴) نایلون (nylon)
این ماده، پلاستیک با دوامی است؛ به طوری که برای مدت طولانی می توان از آن استفاده کرد . این قاب ها به روش قالب زدن ساخته می شوند.
۵) پرس پکس (Perspex) یا اکریلیک- پلی متیل متاکریلات
امروزه به طور وسیعی از آن در موارد مختلف استفاده می شود. این ماده را با رنگ های روشن زیادی می توان رنگ کرد . به دلیل سختی زیاد این ماده، برای تنظیم آن و کارگذاری عدسی ها، میزان حرارت زیادی لازم است ولی تنظیم خود را بهتر از مواد دیگر حفظ می کند.
۶ ) اوپتیل (Optyl)
این ماده از رزین ترموپلاستیک (epoxy) مخلوط شده با یک سخت کننده انتخابی، ساخته شده است کهدر مجاورت حرارت ۸۰ تا ۱۰۰ درجه سانتی گراد، گرم می شود .
اگر بعد از گرم شدن، تغییر شکل یابد؛ به شکل اصلی قالب گیری شده خود برمی گردد . این قاب توسط قالب های مکشی، شکل دهی می شود و به شکل بی رنگ ساخته می شود و سپس رنگ می گردد. اوپتیل، از نیترات و استات ، ۳۰ درصد سبک تر است، به خوبی صیقل دهی می شود و خاصیت حساسیت زدایی بسیار کمی نیز دارد و برای کسانی که دارای حساسیت تماسی هستند؛ مفید می باشد . اشکال آن، شکننده بودن آن است.
۷) پلی میدهای صناعی (SPX)
این ماده ترموپلاستیک شفاف، در گروه کوپلی میدها (co-polymide) قرار دارد . امروزه بسیاری از قاب ها از این نوع می باشند که اغلب به صورت قالب های تزریقی ساخته می شوند. این ماده، بسیار ثابت و بادوام و کمی از استات سلولز سبک تر می باشد. در برابر اسید پوست مقاوم است و بعید به نظر می رسد که سبب درماتیت شود. قاب های پلاستیکی معمو ً لا به دو روش ساخته می شوند؛ یکی به وسیله قالب گیری مواد پلاستیکی توسط ماشین (injection-molded frames)که معمو ً لا خطی که نشانه رسیدن دو قسمت قالب به یکدیگر است؛ در آن ها مشخص می باشد . در روش دوم که کیفیت بهتری دارد؛ قاب عینک از برش و تغییر شکل دادن یک قطعه پلاستیکی ساخته می شود و سپس صیقلی می گردد. ابتدا یک تکه پلاستیک تخت که دارای ماده رنگی خاص ی می باشد؛ برش داده می شود؛ سپس قاب توسط ماشین بریده می شود و در نهایت صیقل دهی می گردد.
فریم های فلزی
این قاب ها در گذشته از جنس طلا و نقره بودند و برای طبقه اشراف به کار می رفتند ولی امروزه از فلزات دیگری نیز ساخته می شوند. فلزات مختلفی که در ساخت قاب عینک به کار می روند عبارتند از:
۱) طلا
این فلز گران قیمت است و گاهی به این منظور استفاده می شود که در حال حاضر به صورت طلای ۱۴ یا ۱۸ به کار می رود و با فلزات دیگری مثل مس و نقره ترکیب می گردد تا آلیاژ سخت تری ساخته شود.
۲) روکش طلا (gold filled)
این قاب ها از یک فلز اصلی که با لایه ای از طلا محافظت می شود؛ ساخته شده اند . فلز اصلی می تواند منگنز، نیکل، قلع، برنز و دیگر آلیاژها باشد . آلیاژ دارای کیفیت بالا و مورد پسند، بریلیوم مس می باشد که به دلیل خاصیت فلزی، دوام و استحکام آن می توان از آن برای ساخت قاب های فلزی نازک استفاده کرد.
۳) آلومینیوم
آلیاژ آلومینیوم تیره نمی شود و بادوام و سبک است. این قابها معمولا با طوقه های ضخیم ساخته می شوند.
۴) تیتانیوم
فلز ی سبک ، بادوام و قابل انعطاف است . قاب های از این نوع، اگرچه گرانند ولی دارای کیفیت بالایی می باشند.
۵) فولاد ضدزنگ (stainless steel)
به دلیل استحکام، ماده نسبتاًَ خوبی برای ساخت قاب عینک می باشد.
۶) نیکل
در گذشته همراه با طلا استفاده می شد ولی اکنون به ندرت به کار می رود.
فریم های ترکیبی (Combination Frames)
معمولا بدنه فلزی و بخش فوقانی طوقه و دسته ها از پلاستیک می باشند.
فریم های بدون طوقه (Rimless Frame)
در این قاب ها، طوقه کاملاَ دور عدسی قرار نگرفته است و عدسی ها به وسیله چسب، پیچ و گیره، در جای خود قرار گرفته اند. در اکثر قاب های بدون طوقه، دو نقطه اتصال با عدسی وجود دارد؛ یکی در طرف نازال (بینی) و دیگری در طرف تمپورال(شقیقه).
فریم های بدون طوقه در اشکال زیر وجود دارند:
۱) یک رشته :Nylon supra frame در قسمت تحتانی، دارای نایلون است که به جای طوقه عینک به کار می رود. عدسی دراین نوع قاب باید در قسمت تحتانی دارای لبه شیاردار باشد که نایلون درون شیار عدسی قرار بگیرد و عدسی را در محل خود نگه دارد . جنس این قاب ها، فلزی یا پلاستیکی است . پس از مونتاژ عدسی، رشته نایلون دیده نمی شود.
۲)) درنوع دیگر، عدسی توسط شکاف هایی که در آن ایجاد می شود به قاب عینک، ثابت می شود. این نوع قاب، در قسمت فوقانی دارای بازویی است که شیاردار می باشد و شکاف های عدسی متناسب با این شیارها ایجاد می شوند و بدین ترتیب، قاب و عدسی به هم متصل می گردند.
۳) قاب هایی که عدسی توسط سوراخی که در آن ایجاد می شود بر روی قاب پیچ می گردد ؛ بیش تر در مونتاژ عدسی های پلاستیکی به کار می رود.
فریم های نیمه (Half Frames)
این قاب ها برای کسانی که احتیاج به تصحیح نزدیک دارند ولی برای دور تصحیحی لازم ندارند ساخته می شوند. این قاب ها طوری ساخته شده اند که نسبت به محل عادی عینک، در قسمت پایین تری قرار می گیرند و فقط نیمی از بلندی شیشه های طبیعی را دارا هستند . این حالت به شخص اجازه می دهد که برای دور از قسمت بالای عینک نگاه کند.
فریم های مخصوص
این قاب ها برای کسانی که احتیاج به اصلاح دید نزدیک دارند ولی نیاز به اصلاح دید دور ندارند، ساخته می شوند. این قاب ها طوری ساخته شده اند که عینک نسبت به محل عادی، در قسمت پایین تری قرار می گیرد و فقط نیمی از بلندی شیشه های طبیعی را دارا هستند . این حالت به شخص اجازه می دهد که برای دور از قسمت بالای عینک نگاه کند.
به جز قاب های معمولی، قاب های مخصوص برای مقاصد دیگر نیز ساخته شده اند. قاب های کودکان دارای اندازه های کوچک تری هستند و پل بینی در آن ها کوتاه است . قاب هایی نیز برای افراد دارای همی آنوپی(hemianopia) (نیمی از میدان بینایی میتواند ببیند) ساخته شده اند که تصاویر طرفی را که فرد نمی بیند؛ توسط آیینه ای به طرف دیگر می اندازد.
افراد دارای افتادگی پلک می توانند از قاب هایی استفاده کنند که در قسمت خلفی بالای خط ابرو، گیره ای دارد که پلک را بالا نگه می دارد.
فیلم انتخاب فریم مناسب Eyeglass frame video