روشهای اصلاح عیوب انکساری
افرادی که دچار عیوب انکساری (ضعیفی) چشم هستند، بسته به سبک زندگی، سلائق شخصی، سن فرد، میزان و نوع عیوب انکسار و شرایط اجزای انکساری چشمشان ممکن است راه حل خاص خود را برای اصلاح عیب انکساری انتخاب کنند. برای اصلاح و جبران ضعف بینایی فرد ممکن است استفاده از عینک و یا لنز تماسی و یا عمل جراحی را انتخاب کند.
فیلم جراحی عیوب انکسار Refractive Surgery Video
عینک
معمول ترین و راحت ترین روش اصلاح عیوب انکساری استفاده از عینک است. عینک طبی و لنز تماسی از طریق افزایش و یا کاهش قدرت تمرکز قرنیه و عدسی چشم، عیوب انکساری را اصلاح می کنند. قدرت لنزاصلاحی مورد نیاز برای انداختن تصویر بر روی شبکیه بر حسب “دیوپتر” بیان می شود. این اندازه گیری را اغلب نمره عینک می گوئیم.
اگر شما نزدیک بین باشید، قرنیه و عدسی چشمتان قدرت انکساری بیش از نرمال دارند و اشعه نور را جلوی پرده شبکیه چشم متمرکز می کنند. عینک و لنز تماسی این وضع را با کم کردن قدرت تمرکز طبیعی چشم جبران کرده و باعث عقب تر رفتن تصویر و افتادن آن بر روی پرده شبکیه چشم می شوند. اگر شما نزدیک بین باشید، نمره عینکتان منفی ( مثلا ۴٫۷۵- دیوپتر) خواهد بود.
اگر شما دوربین باشید، عینک و لنز تماسی با اضافه کردن به قدرت انکساری چشمتان باعث جلوتر رفتن تصویر و افتادن آن بر روی پرده شبکیه چشم می شوند. این عمل نقطه کانونی چشم را به جلو یعنی بر روی پرده شبکیه چشم منتقل می کند. اگر شما دور بین باشید، نمره عینکتان مثبت ( مثلا ۴٫۷۵+ دیوپتر) خواهد بود.
در آستیگماتیسم قدرت انکساری چشم در تمام محورها یکسان نیست و شعاع نورانی که از یک جسم به سمت چشم تابیده میشود، در یک نقطه متمرکز نمی‌شود. اگر چشمتان دچار آستیگماتیسم باشد، شکل شیشه عینک طوری طراحی می شود که انحنای غیر طبیعی و نامساوی قرنیه جبران شده و اشعه نور در یک نقطه واحد بر روی پرده شبکیه چشم متمرکز شود.
برای اصلاج بینایی با عینک، عدسی عینک طوری طراحی می شود که با تغییر مسیر پرتوهای نور ورودی به چشم، تصویر را بر روی پرده شبکیه متمرکز کنند. از محاسن عینک این است که گذاشتن و برداشتن آن آسان است. تعویض نمره عدسی آن به راحتی انجام می گیرد. از چشم فاصله دارد و در نتیجه احتمال آسیب های چشمی نظیر عفونت و حساسیت وجود ندارد.
لنزهای تماسی
لنز های تماسی ورقه های شفاف و نازک پلاستیکی هستند که برای اصلاح بینایی روی چشم گذاشته می شوند. لنزهای تماسی در اشک روی چشم شناور شده و سطج قرنیه را می پوشانند.
مثل عینک، لنز های تماسی عیوب انکساری را اصلاح می کنند. عیب انکساری زمانی ایجاد می شود که اجزای انکساری چشم یعنی قرنیه و عدسی چشم نمی توانند نور ورودی را دقیقاَ بر روی شبکیه متمرکز کنند و در نتیجه فرد اشیاء را تار می بیند.
لنز های تماسی قادر با اصلاح عیوب انکساری مختلفی هستند:
میوپی (نزدیک بینی)
هایپروپی (دوربینی )
آستیگماتیسم (بینایی کج و معوج)
پیر چشمی (که به علت کاهش قدرت تطابق عدسی چشم و در سنین بالای ۴۰ سال بروز می کند)
اگر بدرستی از لنزتان مراقبت و نگهداری کنید، لنز تماسی می تواند جایگزین مناسبی برای عینک باشد. در حال حاضر لنزهای تماسی متعددی در دسترس می باشند. انتخاب نوع مناسب از این لنزها بستگی به نوع عیوب انکساری و روش زندگی شخص دارد. به طور کلی لنزهای تماسی به دو گروه تقسیم می شوند:
لنزهای تماسی نرم
لنزهای تماسی نرم که اغلب لنزهای هیدروفیل (آب دوست) نیز نامیده می شوند، شامل طیف وسیعی از لنزهای تماسی موجود می باشند لنزهای تماسی نرم قادر به اصلاح نزدیک بینی، دور بینی و آستیگماتیسم می باشند. این لنزها بسیار نازک بوده و سطح قرنیه را بطور کامل می پوشانند. جنس آنها از پلاستیک قابل انعطاف است و آب بیشتری را جذب می کنند و در نتیجه اکسیژن بیشتری به قرنیه می رسد لنز تماسی نرم به علت راحتی آن، برای اکثرموارد مناست است و شامل انواع متنوعی است.
لنز های سخت نافذ گاز یا Rigid gas permeable (RGP) contact lenses
کنتکت لنزهای سخت(هارد) از ماده ای به نام PMMA ساخته می شوند و اولین بار در سالهای ۱۹۶۰ ساخته شدند. این لنزها امروزه به ندرت استفاده می شوند. امروزه از لنز های سخت نافذ گاز یا Rigid gas permeable (RGP) contact lenses استفاده می شود.در ساخت این لنز ها پلاستیک را با مواد دیگری نظیر سیلیکون و یا پلیمر های فلوئور ترکیب می کنند تا علاوه بر شکل گیری مناسب ، قدرت عبور اکسیژن را نیز داشته باشند. این لنز ها نسبت به لنزهای سخت قدیمی، رطوبت پذیری بالاتری دارند؛ راحت ترروی چشم تنظیم( فیت ) می شوند و دارای پذیرش خیلی راحت تری هستند.
زمانیکه قرنیه آستیگماتیسم دارد ، لنزهای سخت نافذ اکسیژن بهترین انتخاب هستند؛ زیرا لنزهای نرم قادر نیستند که آستیگماتیسم را اصلاح و بینائی شفافی به فرد بدهند . همچنین در مواردی که چشم آلرژی دارد ویا تمایل دارد که روی لنز تماسی نرم پروتئین رسوب کند، لنز سخت نافذ گاز ارجح است.
لنز های سخت نافذ گاز اجازه عبور مستقیم اکسیژن از ورای لنز به قرنیه را می دهند. این لنز ها نسبت به لنزهای نرم کوچکتر بوده و از مواد غیر قابل انعطافتری ساخته شده اند که باعث می شود در ابتدا خیلی راحت نباشند. لنز های سخت نافذ گاز قادر به اصلاح نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم هستند.
جراحی های عیوب انکساری
روشهای جراحی عیوب انکسار عمدتا بر روی دو قسمت از چشم که مسئول قدرت انکساری چشم هستند یعنی قرنیه و عدسی قابل انجام است. در هر فردی و با توجه به شرایط ویژه خود شخص، نحوه اصلاح عیوب انکساری منحصر به آن فرد است. افراد با شماره های چشمی یکسان دارای شرایط مختلف چشمی از لحاظ ضخامت قرنیه، انحنای قرنیه و اندازه زاویه و عمق اتاقک قدامی چشم می باشند؛ پس توجه داشته باشید که روش جراحی مناسب برای یک فرد با یک شماره چشم ممکن است برای فرد دیگری با همان شماره چشم مناسب نباشد. بررسی بیماران برای مناسب بودن یا مناسب نبودن هرشخص برای عمل جراحی کاملا اختصاصی برای خود شخص می باشد و افراد داوطلب عمل نباید خود را با فرد دیگری مقایسه نمایند.
پس از انجام معاینات کامل چشم پزشکی و عکسبرداری و بررسی های تکمیلی نوع عمل جراحی مناسب برای هر فردی انتخاب می شود که بسته به سن فرد، وضعیت توپوگرافی قرنیه، انحنای قرنیه، ضخامت قرنیه، عمق اتاقک قدامی چشم، میزان عیب انکساری، وضعیت عدسی چشم و شرایط کلی فرد داوطلب بر روی قرنیه و یا عدسی قابل انجام است.
روش های رایج جراحی عیوب انکساری
بسته به شرایط هر شخصی ممکن است اصلاح عیب انکساری بر روی قرنیه یا با عمل های داخل چشمی انجام شود.
اصلاح عیب انکساری بر روی قرنیه
این عمل ها شامل لیزیک، فمتولیزیک، اسمایل، اپی لیزیک، لازک، پی آر کی، ترانس پی آر کی، کراتوپلاستی هدایتی، کارگذاری رینگهای داخل قرنیه ای و کاشت داخل قرنیه ای Inlay می باشد.
لیزیک LASIK
بهبودی بینایی در لیزیک چشمگیر و سریع است؛ بطوریکه اکثر افراد روز بعد از عمل، بدون نیاز به عینک یا لنز تماسی قادر به رانندگی هستند. بهر حال؛ تا رسیدن به بینائی نهایی و کامل ، حدود دو تا سه هفته و در بعضی موارد چند ماه زمان لازم است.
در لیزیک یک لایه که ضخامت متوسطی حدود ۱۵۰ میکرون دارد از روی قرنیه برداشته شده و پس از تابش لیزر و اصلاح ضعیفی چشم این لایه مجددا به محل خود برگردانده می شود . جالب این است که این لایه بدون نیاز به بخیه زدن به سرعت ترمیم می شود و به علت ترمیم سریع ، دید بیمار خیلی زود اصلاح می شود و بعد از عمل کمترین میزان درد و ناراحتی وجود دارد و این دو عامل از مزایای عمده این عمل محسوب می شود. با این حال اشکال عمده عمل لیزیک عوارضی است که ممکن است در هنگام برداشتن لایه قرنیه ایجاد گردد. برای برداشتن لایه قرنیه که فلپ flap نام دارد از یک وسیله ای به نام ” میکروکراتوم ” استفاده می شود. ادامه مطلب ==>
فمتو لیزیک Femto LASIK
با ترکیب لیزر اگزایمر و لیزر فمتوسکند، تکنیک جدیدی به نام فمتولیزیک ارائه شده که امروزه یکی از بهترین تکنیک های جراحی عیوب انکساری محسوب می گردد. فمتولیزیک یکی از جدیدترین روش های اصلاح میوپی (نزدیک بینی)، هایپروپی (دوربینی )، آستیگماتیسم (بینایی کج و معوج) است. فمتو لیزیک هم مزایای اعمال عمقی نظیر لیزیک را دارد و هم مزایای اعمال سطحی ، چرا که لایه برداشته شده توسط فمتو لیزیک بسیار نازک بوده وامکان این وجود دارد که بتوان لایه ای به ضخامت ۹۰ میکرون از روی قرنیه برداشت. عوارض احتمالی فمتولیزیک نسبت به لیزیک به مراتب کمتر است . ادامه مطلب =>
لیزر اسمایل SMILE
SMILE (Small Incision Lenticule Extraction)یا ReLEx® (Refractive LEnticule Extraction) نسل سوم اعمال جراحی اصلاح بینایی با لیزر است که با استفاده از پیشرفته ترین روش ها نزدیک بینی با یا بدون آستیگماتیسم را درمان می کند. در عمل ReLEx® SMILE با استفاده از تکنولوژی پیشرفته فمتوسکند با دقت بسیار زیاد بافتی عدسی شکل (lenticule) را از طریق برشی کوچک و بدون دستکاری مابقی قرنیه برش داده و از ورای برشی کوچک از ضخامت قرنیه بیرون آورده می شود. در این عمل به جای برش حدود ۲۰ میلی متری فلپ لیزیک، برشی حدود ۴ میلی متری داده می شود. ادامه مطلب =>
اپی لیزیک Epi LASIK
عمل لیزری جدیدی است که با هدف برطرف کردن بعضی از عوارض بالقوه LASIK و LASEK ابداع شده است. این روش در افرادی که ضخامت قرنیه کم است، افراد ارتشی و ورزشکاران مناسب تر است. این تکنیک شباهت هایی به هر دو تکنیک فوق دارد، اما در چند نکته کلیدی با آنها متفاوت است.
در لیزیک LASIK با استفاده از یک تیغ تیز و یا لیزر، فلپی (لایه ای) از قرنیه(به ضخامت ۱۶۰ میکرون) برش داده می شود که ممکن است ضخیم تر از حد مورد نظر بریده شود. در لازک LASEK نیز لایه سطحی نازکی از قرنیه یعنی اپیتلیوم آن بلند شده و با لولایی به سطح قرنیه چشبیده باقی می ماند. این مرحله در اپی لیزیک نیر انجام می شود، اما بجای تیغ ظریف لیزیک، جراح از تیغ لرزشی پلاستیکی کندی استفاده می کند. همچنین بجای استفاده از الکل که در لازک برای شل کردن لایه اپیتلیال اسفاده می شود؛ جراح از تیغه ای پلاستیکی بنام “جداگر اپیتلیتال” برای جدا کردن ورقه ای از سطح چشم کمک می گیرد.در این روش با پرهیز از استفاده از الکل، احتمال مرگ سلولهای اپیتلیال کم می شود.
از آنجائیکه برداشتن فلپ اپیتلیال در افرادی که انحنای قرنیه پرشیبی دارند(که معمولا نزدیک بینی بالاتری دارند)، مشکلتر است؛ این روش در افرادی که انحنای قرنیه کم شیب تری دارند(یعنی نزدیک بینی کمتری دارند)، مناسب تر است. ادامه مطلب = >
لیزیک اختصاصی (هوشمند) یا کاستومایزد
در لیزیک، فمتولیزیک، و سایر روش های معمولی لیزری اصلاح عیوب انکساری؛ نزدیک بینی، دور بینی و آستیگماتیسم اصلاح می شود؛ اما در لیزیک اختصاصی علاوه بر این اختلالات، ناصافی های اپتیکی چشم که اصطاحاً به آنها ابریشن Optical Aberration میگوئیم نیز، اصلاح می شوند. مثل اینکه اگر شما بخواهید لباس مثلا کت و شلوار بخرید، می توانید کت و شلوار آماده از فروشگاه تهیه کنید و یا اینکه خیاط کت و شلواری متناسب با اندامتان برای شما بدوزد. اگر خیاط برای شما لباس بدوزد این لباس اختصاصا برای شما تهیه شده و با اندام شما متناسب تر خواهد بود. ادامه مطلب =>
لازک LASEK
روش LASEK لازک نیز نوع تغییر یافته PRK می باشد. در روش لازک چشم پزشک از یک محلول الکی جهت برداشت لایه اپی تلیوم قرنیه استفاده می کند سپس لیزراگزاایمر برروی قرنیه تابیده می شود ومجددا لایه ای اپی تلیوم در محل اولیه قرار می گیرد. در پایان از یک لنز تماسی به عنوان باند اثر جهت تسریع در بهبود استفاده می شود. از این روش به جای لیزیک در بیمارانی که قطر قرنیه آنها نازک است استفاده می شود. ادامه مطلب =>
پی آر کی PRK یا فوتوریفرکتیو کراتکتومی
در روش PRK لایه اپی تلیال قرنیه ( خارجی ترین لایه قرنیه) با ماساژ برداشته می شود و با استفاده از لیزر اگزایمر سطح قرنیه تراش داده می شود به این ترتیب عیوب انکساری اصلاح می شود.
فوتوریفرکتیو کراتکتومی یا PRK نوعی جراحی لیزری است که برای اصلاح عیوب انکساری در افراد نزدیک بین، دوربین و آستیگمات استفاده می شود. این عمل جزو روش های جراحی رفرکتیو سطحی (Surface ablation) است؛ به این معنی که اصلاح شماره چشم ، پس از کنار زدن لایه سلولهای سطحی، روی سطح قرنیه انجام می شود.
معمولاً روش های اصلاح سطحی یا Surface ablation مثل پی آر کی در کسانی استفاده می شود که قرنیه نازکی دارند. همچنین افرادی که در معرض آسیب های چشمی هستند مانند ورزشکاران بخصوص رزمی کاران، بوکسورها ، پلیس ها و یکسری مشاغل دیگر، بهتر است که تحت این نوع اعمال جراحی قرار گیرند تا احتمال آسیب به فلپ به دنبال ضربه وجود نداشته باشد . برخی پزشکان نیز به دلیل فقدان عوارض فلپ به همه بیماران PRK و یا لازک را توصیه می کنند.
در این عمل برای شکل دهی قرنیه و اصلاح عیب انکساری، مشابه لیزیک از لیزر اگزایمر استفاده می شود؛ اما بر خلاف لیزیک نیاری به استفاده از دستگاه میکروکراتوم و برداشتن لایه ای از قرنیه نیست؛ بلکه برای اصلاح بینایی، سطح قرنیه (پس از تراشدن سلولهای سطحی یا اپیتلیوم) مستقیما لیزر می شود. ادامه مطلب =>
ترانس پی آر کی Trans PRK
نوعی لیزر پی آر کی است با این تفاوت که در پی آر کی سلولهای سطح قرنیه (لایه اپیتلیوم) با ماساژ کنار زده می شوند؛ اما در ترانس پی آر کی، ضخامت سلولهای لایه اپی تلیوم با برنامه نرم افزاری کامپیوتری محاسبه و تراشیده می شود. سپس دار ادامه عمل با لیزر اکسایمر عیب انکساری چشم بر روی بستر قرنیه اصلاح می شود.
در این تکنیک تراش سطح قرنیه با ظرافت بیشتری انجام می شود و دقت اصلاح بالاست. مدت زمان بهبودی سطح قرنیه کوتاهتر است. نتایج و عوارض این عمل شبیه پی آر کی است. ادامه مطلب =>
نحوه انجام عمل های لیزری اصلاح بینایی بر روی قرنیه
اصلاح عیوب انکساری با عمل های داخل چشمی
این عمل ها شامل کارگذاری لنزهای داخل چشمی فیکیک و تعویض لنز طبیعی چشم و جایگزینی آن با انواع لنزهای داخل چشمی است.
لنز داخل چشمی اصلاح کننده عیوب انکسار Phakic IOLs
لنزهای داخل چشمی فیکیک برای کسانی پیشنهاد می شود که شماره چشمشان بیشتر از محدوده قابل اصلاح با جراحی های لیزری قرنیه ( لیزیک، لازک و ….) است و یا ضخامت قرنیه کمی دارند. از انجاییکه این عمل توأم با ریسک بالاتری است، در افرادی که نزدیک بینی و دوربینی بالاتری دارند بکار می رود.
این لنزها انواع مختلف دارند. عده ای از آن ها در اتاق قدامی چشم (پشت قرنیه و جلوی عنبیه یعنی قسمت رنگی چشم) قرار می گیرند و عده ای از آن ها در اتاق خلفی چشم (بر روی عدسی بیمار و در پشت عنبیه) کار گذاشته می شوند
اصلاح عیوب انکساری با تعویض لنز طبیعی چشم Clear Lens Extraction
تعویض عدسی طبیعی چشم یا به عبارت دیگر “جراحی برداشتن لنز شفاف (Clear Lens Extraction ) “، به منظور حذف عینک که “تعویض لنز داخل چشمی برای اصلاح پیر چشمی” نیز نامیده می شود ، ممکن است در بیماران پیر چشم یا بیماران دوربین شدید نسبت به لیزیک ، پی ار کی یا لازک انتخاب مناسبتری باشد .
اگر شما قبلا دوربین بوده اید و اکنون با رسیدن به سن پیر چشمی، دچار پیرچشمی نیز شده باشید، شاید مناسب ترین روش اصلاح شماره چشمتان، این روش باشد . با اینحال در بعضی بیماران نزدیک بین که کاندید مناسبی برای لیزیک ، پی ار کی یا لازک نیستند، عمل” تعویض عدسی طبیعی چشم “یا “همان برداشتن لنز شفاف ” می تواند بهترین روش باشد .
پیشرفت هایی که در عمل جراحی کاتاراکت بوجود آمده، باعث پیدایش این روش جدید جراحی عیوب انکسار برای اصلاح عینک شده است. در این عمل برای اصلاح عیب انکساری لنز طبیعی چشم با یک لنز مصنوعی داخل چشمی (Intra Ocular Lens) یا IOL) ) تعویض می شود تا تصویری واضح بر روی شبکیه چشم متمرکز شده وبدین ترتیب از عینک رهایی یابید.
عمل برداشتن لنز شفاف در واقع عملی شبیه عمل کاتاراکت یا آب مروارید است؛ با این تفاوت که لنزی که در این عمل برداشته میشود بر خلاف کاتاراکت، لنزی شفاف و غیر کاتاراکته ( بدون کدورت ) است و فقط برای رهایی یا کاهش وابستگی شما به عینک این عمل انجام می شود.